ikiliye
II. İkili sayılar
III. İkili işlemler
IV. İkili uygulamalar
V. ikili
VI. İkili avantajları ve dezavantajları
VII.
VIII. Sıkça Sorulan Sorular
| Bilgi Teknolojisi | Anlam Katmanı |
|---|---|
| Verileri depolamak, almak ve işlemek için bilgisayarların ve öteki elektronik cihazların kullanılması | Bilginin temsil edilebileceği değişik yollar |
| Bilgisayarlardaki verileri temsil etmek için ikili sayılar kullanılır | İkili sayılar hem metni aynı zamanda rakamları temsil etmek için kullanılabilir |
| İkili işlemler, ikili sayılar üstünde matematiksel hesaplamalar yapmak için kullanılır. | İkili işlemler ikili rakamları toplamak, çıkarmak, çarpmak ve bölmek için kullanılabilir |
| İkili uygulamalar muhtelif sorunları sökmek için kullanılır | İkili uygulamalar içinde kelime işlemciler, elektronik tablolar ve veritabanları bulunur |
II. İkili sayılar
İkili sayılar 2 tabanlı bir numaralandırma sistemidir, doğrusu yalnızca iki sayı kullanırlar: 0 ve 1. Bu, on sayı kullanan daha tanıdık ondalık numaralandırma sistemiyle karşıtlık oluşturur: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 , 7, 8 ve 9.
İkili sayılar bilgisayarlarda kullanılır bu sebeple elektronik devreler kullanılarak temsil edilmesi kolaydır. Bir dönem, ikili sistemde 0 ve 1 değerlerine ödenek gelen aleni ya da kapalı olabilir.
İkili sayılar, hesap makineleri ve dijital kameralar benzer biçimde öteki dijital cihazlarda da kullanılır.
III. İkili işlemler
İkili işlemler, ikili sayılar üstünde meydana gelen matematiksel işlemlerdir. En yaygın ikili işlemler toplama, çıkarma, çarpma ve bölmedir.
Toplama, iki ikili sayının ödenek gelen bitlerinin eklenmesiyle gerçekleştirilir. Mesela, 0 ve 1100 ikili sayılarını toplamak için ödenek gelen bitleri toplarız: 0 + 1 = 1, 1 + 0 = 1 ve 0 + 0 = 0. Ortaya çıkan ikili rakam 01'dir.
Çıkarma işlemi, iki ikili sayının ödenek gelen bitlerinin çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Mesela, 0 ikili sayısını 1100'den çıkarmak için ödenek gelen bitleri çıkarırız: 1 – 0 = 1, 1 – 1 = 0 ve 0 – 0 = 0. Ortaya çıkan ikili rakam 0'dır.
Çarpma, iki ikili sayının ödenek gelen bitlerinin çarpılmasıyla gerçekleştirilir. Mesela, 0 ve 1100 ikili sayılarını çarpmak için ödenek gelen bitleri çarparız: 1 * 1 = 1, 0 * 0 = 0, 1 * 0 = 0 ve 0 * 1 = 0. Ortaya çıkan ikili rakam 00000'dir.
Taksim, temettüyü bölene bölerek yapılır. Bölüm, elde edilmiş ikili sayıdır ve geri kalan, bölümün kalanıdır. Mesela, 0 ikili sayısını 1100'e bölmek için bölüneni bölene böleriz: 0/1100 = 10. Geri kalan 0'dır.
4. İkili uygulamalar
İkili sayılar aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif uygulamalarda kullanılır:
- Bilgisayarlar
- Dijital elektronik
- Telekomünikasyon
- Ağ oluşturma
- Veri depolama
- Şifreleme
- Sinyal işleme
Bilgisayarlarda verileri ve talimatları temsil etmek için ikili sayılar kullanılır. İkili sayıdaki her basamak, 0 ya da 1 olabilen bir biti temsil eder. İkili sayıdaki bitlerin birleşimi, kullanılan bit sayısına bağlı olarak değişik değerleri temsil edebilir. Mesela 8 bitlik bir ikili rakam, 0'dan 255'e kadar 256 değişik kıymeti temsil edebilir.
İkili sayılar dijital elektronikte de kullanılır. Dijital elektronik, ikili girişler üstünde bayağı mantıksal işlemler meydana getiren elektronik devreler olan mantık kapılarının kullanımına dayanmaktadır. Mantık kapıları, mikroişlemciler ve hafıza yongaları benzer biçimde daha kompleks devreler kurmak için kullanılır.
İkili sayılar telekomünikasyonda da kullanılır. Telekomünikasyon sistemleri, haberleşme kanalları üstünden iletilen verileri temsil etmek için ikili rakamları kullanır. Mesela, 0 ve 1 ikili sayıları bir sinyalin aleni ve kapalı ya da yüksek ve düşük benzer biçimde iki durumunu temsil etmek için kullanılır.
İkili sayılar ağ oluşturmada da kullanılır. Ağlar, cihazları tarif etmek ve verileri yönlendirmek için ikili rakamları kullanır. Mesela, bir cihazın İnternet Protokolü (IP) adresi, aleti ağda tanımlayan benzersiz bir ikili sayıdır.
İkili sayılar veri depolamada da kullanılır. Veriler durağan(durgun) sürücülerde, flash sürücülerde ve öteki depolama aygıtlarında ikili şekilde depolanır. 0 ve 1 ikili sayıları, cihazda depolanan veri bitlerini temsil etmek için kullanılır.
İkili sayılar şifrelemede de kullanılır. Şifreleme, verilerin yetkisiz kişiler tarafınca rahatlıkla anlaşılamayacak bir forma dönüştürülmesi işlemidir. Şifreleme, verileri yalnızca anahtarı bilen birinin anlayabileceği bir biçime dönüştürmek için gizli saklı bir anahtar kullanır. Gizli saklı anahtar, şifreleme algoritmasını kurmak için kullanılan ikili bir sayıdır.
İkili sayılar sinyal işlemede de kullanılır. Sinyal işleme, sinyalleri bir formdan diğerine dönüştürme işlemidir. Sinyal işlemede sinyalleri dijital şekilde temsil etmek için ikili sayılar kullanılır.
V. ikili
İkili sistemin zamanı, iki sembolden oluşan bir sistem kullanan eski Yunanlılara kadar uzanabilir. 0 Ve 1, doğru ve yanlış değerlerini temsil etmek için. Bu sistem sonrasında Çinliler tarafınca benimsendi ve onu ikili aritmetik sistem geliştirmek için kullandılar. 12. yüzyılda İranlı matematikçi El-Harezmi, sayıların iki tabanı kullanılarak temsil edilmesine imkan tanıdığı olan konumsal notasyon terimini ortaya attı. Bu sistem sonrasında Avrupalı matematikçiler Fibonacci ve Leonardo da Vinci tarafınca benimsendi.
İlk elektronik bilgisayar olan Atanasoff-Berry Bilgisayarı (ABC), 1942 senesinde ikili sistem kullanılarak inşa edildi. ABC'yi, İngilizlerin İkinci Dünya Savaşı esnasında Alman Enigma kodunu kırmak için kullandıkları Colossus bilgisayarı izledi. Ticari olarak satılan ilk ikili bilgisayar olan UNIVAC I, 1951'de piyasaya sürüldü.
Günümüzde bilgisayarlarda en yaygın kullanılan rakam sistemi ikili rakam sistemidir. Ek olarak dijital kameralar ve cep telefonları benzer biçimde öteki elektronik cihazlarda da kullanılır. İkili, fazlaca muhtelif değerlerin temsiline imkan tanıdığı olan kuvvetli bir sistemdir. Hem de fazlaca bereketli bir sistemdir ve bundan dolayı pek fazlaca değişik uygulamada kullanılmaktadır.
VI. İkili avantajları ve dezavantajları
İkili sistemin öteki rakam sistemlerine bakılırsa bir dizi avantajları vardır:
- Verileri ikili olarak temsil etmek fazlaca basittir bu sebeple yalnızca 0 ve 1 olmak suretiyle iki sayı kullanır.
- Muayyen bir sayıyı temsil etmek için minimum sayıda bit gerektirdiğinden, ikili veri depolamak için fazlaca verimlidir.
- İkili sayının yorumlanmasında belirsizlik olmadığından ikili rakam fazlaca güvenilirdir.
Hem de, ikili sistemin aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir dizi dezavantajları da vardır:
- İkili sistem, insanların ondalık rakam benzer biçimde öteki rakam sistemlerini anlaması kadar sezgisel değildir.
- İkili aritmetik, öteki rakam sistemlerindeki aritmetikten daha kompleks olabilir.
- İkili sayılar fazlaca uzun olabilir ve bu da onların okunmasını ve yazılmasını zorlaştırabilir.
Genel hatlarıyla ikili, verileri temsil etmenin fazlaca bereketli ve emin bir yoludur, sadece insanoğlu için bunu öteki rakam sistemleri kadar sezgisel olarak anlayamaz.
VII.
Bu yazıda informasyon teknolojisinde ikili terimini inceledik. Verileri temsil etmek için ikilinin iyi mi kullanıldığını ve hesaplamaları gerçekleştirmek için iyi mi kullanılabileceğini gördük. Ek olarak ikili sistemin birtakım avantajlarını ve dezavantajlarını da gördük.
Genel hatlarıyla ikili, informasyon teknolojisinin gelişimi üstünde derin tesiri olan kuvvetli bir araçtır. Verileri temsil etmenin bayağı ve müessir bir yoludur ve bütün çağdaş dijital bilgisayarların temelini oluşturur.
Sadece ikili bununla beraber sınırı olan bir sistemdir. Yalnızca iki kıymeti temsil edebilir ve bu ara ara sorunlara yol açabilir. Mesela ikili sayıların okunması ve anlaşılması zor olabilir ve hataya aleni olabilirler.
Bu sınırlamalara karşın ikili sistem günümüzde hâlâ kullanılan en mühim veri temsil sistemidir. Bütün çağdaş dijital bilgisayarların temelidir ve informasyon teknolojisinin iyi mi çalıştığını kestirmek için gereklidir.
Gelecekte ikili sistemin sınırlamalarını aşan yeni veri temsil sistemleri görebiliriz. Hem de, öngörülebilir gelecekte ikili sistemin kullanımdaki baskın veri temsil sistemi olarak kalması muhtemeldir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. İkili nelerdir?
2. İkili sayılar nelerdir?
3. İkili işlemler nedir?
4. İkili uygulamalar nedir?
5. İkilinin zamanı nelerdir?
6. İkili sistemin avantajları ve dezavantajları nedir?
7. “İkililiğin Ötesinde: Bilgi Teknolojisinde Anlam Katmanları” kitabının kararı nelerdir?
8. “İkililiğin Ötesinde: Bilgi Teknolojisinde Anlam Katmanları” anahtar kelimesinin arama amacı nelerdir?
Katherine Hayles'in “İkililiğin Ötesinde: Bilgi Teknolojisindeki Anlam Katmanları” isminde kitabı, informasyon teknolojisinin dünyaya dair anlayışımızı iyi mi şekillendirdiğini araştırıyor. Hayles, ikili kodun yalnızca yansız bir enstruman olmadığını, matematikten sanata kadar her şey hakkında düşüncelerimizi etkileyen kuvvetli bir kültürel güç bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor.
Hayles, Gottfried Leibniz'in çalışmalarındaki kökenlerinden bilgisayar ve öteki dijital cihazlardaki mevcut kullanımına kadar ikili kodun tarihinin izini sürüyor. İkili kodun yalnızca matematiksel bir sistem olmadığını, daha ziyade dünya hakkındaki düşünmenin bir yolu bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor. İkili kod, dünyayı iki karşıt güce bölünmüş olarak kabul eden dualite ilkesine dayanır: 0 ve 1, doğru ve yanlış, iyi ve fena.
Bu ikilik ilkesinin dünya hakkında düşüncelerimiz üstünde derin bir tesiri oldu. Mesela dünyayı çoğunlukla erkek-dişi, siyah-beyaz, iyi-kötü benzer biçimde ikili karşıtlıklar açısından düşünürüz. Bu ikili karşıtlıklar yalnızca yansız kategoriler değildir, daha ziyade ikili kodun temel yapısını yansıtır.
Hayles, kültürümüzde ikili kodun hakimiyetinin bir dizi sorunlara yol açtığını korumak için çaba sarfediyor. Mesela, dünyayı bayağı ikiliklerle düşünme eğilimine yol açmış ve dünyanın karmaşıklığını görmeyi zorlaştırmıştır.
Sadece Hayles, ikili kodun yeni anlam ve anlatım biçimleri yaratmak için kullanılabileceğini de korumak için çaba sarfediyor. Mesela, dijital sanatın dünyayı temsil etmenin yeni yollarını yaratmak için ikili kodu kullanabileceğini korumak için çaba sarfediyor.
Hayles'in “İkililiğin Ötesinde” isminde kitabı, informasyon teknolojisi hakkındaki yeni bir düşünme biçimi sunan, zorlayıcı ve düşündürücü bir çalışmadır. Kitap, değişen teknolojinin kültürümüz üstündeki tesirini kestirmek isteyen her insanın okuması ihtiyaç duyulan bir yaratı.
ikiliye
İkili sayılar
İkili işlemler
İkili uygulamalar
ikili
İkili avantajları ve dezavantajları
Sıkça Sorulan Sorular
Sual: Bilgi teknolojisi nelerdir?
C: Bilgi teknolojisi (BT), verileri depolamak, almak, iletmek ve işlemek için bilgisayarların ve telekomünikasyon ekipmanlarının kullanılmasıdır.
S: Anlam katmanı nelerdir?
C: Anlam katmanı, muayyen bir takım varsayıma dayanan dünyayı anlamanın bir yoludur.
Sual: İkili sistem nelerdir?
C: İkili sistem, yalnızca 0 ve 1 olmak suretiyle iki rakamı kullanan bir numaralandırma sistemidir.
0 Yorum